Author :
Abstract
Bu çalışma Saf Aklın Eleştirisi’nde özellikle Dedüksiyon bölümünün açıklanmasında hayati önemi haiz olan ancak zor yapısı nedeniyle anlaşılması oldukça güç görünen “Şematizm” bölümüne odaklanacaktır. Şematizm, Kant’ın ömrü hayatı süre zarfından başlayarak filozof ve düşünürlerin ilgisini zorluğu ile çekmiş ve genel olarak anlaşılmazlık nedeniyle çok fazla üzerine eğilinmemiş ancak kilit niteliğinde bir bölümdür. Şematizm, Kant felsefesinde belirleyici yargıların imkânı ve Dedüksiyon bölümlerini kapsayıcı, dolayısıyla transendental felsefenin imkân zeminini kuran yapıya ışık tutar. Kant Şematizmle duyusallık ve anlama yetisi arasındaki köprüyü incelikli bir biçimde kurarak hem emprisizm hem idealizme mesafesini korumayı başarır. Bu bağlamda bu çalışma Kant’ın Saf Aklın Eleştirisi’nde ortaya koyduğu felsefi tabloyu Şematizm bölümü ile aydınlatarak Şematizmin transendental felsefe için ne denli büyük bir öneme sahip olduğuna işaret edecektir.
Keywords
Abstract
This article focuses on Transcendental Schematism in the Critique of Pure Reason. Schematism has the utmost importance for the explanation of the deduction of the categories, and application of the pure concepts to experience. As the material of sensibility and understanding are heterogeneous, schematism bears the vital role of rendering them homogeneous for the possibility of cognition. Thus, schematism both elucidates the structure of the determinate judgments and the ground of transcendental philosophy by subtly building a bridge between the sensibility and understanding. Despite its significance, schematism is often criticized for its difficulty and incomprehensibility. In this context, this study aims to illuminate the structure of schematism and underline the importance of it for transcendental philosophy as it is presented by Kant in the Critique of Pure Reason.
Keywords
- Allison, H. E. (2004). Kant’s Transcendental Idealism: An Interpretation and Defense, New Haven: Yale University Press.
- De Boer, K. (2018). Kant’s Account of Sensible Concepts in the Inagural Dissertation and the Critique of Pure Reason, Natur und Freiheit. Akten des XII. Internationalen Kant-Kongresses, Ed. Violetta Waibel, Margit Ruffing, David Wagner, Berlin: De Gruyter https://doi.org/10.1515/9783110467888-021, 1015-1022
- Gözkân, H.B. (2018). Kant’ın Şemsiyesi, İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
- Hanna, R. (2001). Kant and the Foundations of Analytic Philosophy, Oxford: Clarendon Press
- Hanna, R. (2006). Kant, Science and Human Nature, Oxford: Clarendon Press
- Heidegger, M. (1997). Phenomenological Interpretation of Kant’s Critique of Pure Reason. Çev. Parvis Emad ve Kenneth Maly, Indianapolis: Indiana University Press
- Kant I. (2005). Notes and Fragments, Ed. Paul Guyer, New York: Cambridge Univer- sity Press.
- Kant, I. (1992), Theoretical Philosophy 1755-1770, Cambridge: Cambridge University Press,
- Kant, I. (1999). Correspondence, Çev. ve ed. Arnulf Zweig, Cambridge: Cambridge University Press.
- Kant, I. (2007). Critique of the Power of Judgement, Çev. Paul Guyer, Eric Matthews, New York: Cambridge University Press.
- Kant, I. (2009). Critique of Pure Reason, Çev. Paul Guyer, Allen W. Wood, New York: Cambridge University Press.
- Kovanlıkaya, A. (2014). Tezahürleri Sahiden Bilebilir miyiz? Kant Özel Sayısı, Felsefi Düşün, Sayı: 3, 35-54
- Krämer S. (2018). Schematism, Imagination, and Pure Intuition, Image, Imagination, and Cognition, Ed. Christoph Lüthy, Claudia Swan, Paul Bakker, Claus Zittel, Brill Publishing, Leiden
- Kuehn, M. (2017). Immanuel Kant, Çev. Bülent O. Doğan, İstanbul: İş Bankası Kül- tür Yayınları
- Shaper, E. (1964). Kant’s Schematism Reconsidered. Review of Metaphysics. Cilt:18, Sayı: 2, 267:292
- Woods, M. (1983). Kant’s Transcendental Schematism. Dialectica, 37(3), 201:219 Öz: Bu çalışma Saf Aklın Eleştirisi’nde özellikle Dedüksiyon bölümünün açıklanmasında hayati önemi haiz olan ancak zor yapısı nedeniyle anlaşılması oldukça güç görünen “Şematizm” bölümüne odaklanacaktır. Şematizm, Kant’ın ömrü hayatı süre zarfından başlayarak filozof ve düşünürlerin ilgisini zorluğu ile çekmiş ve genel olarak anlaşılmazlık nedeniyle çok fazla üzerine eğilinmemiş ancak kilit niteliğinde bir bölümdür. Şematizm, Kant felsefesinde belirleyici yargıların imkânı ve Dedüksiyon bölümlerini kapsayıcı, dolayısıyla transendental felsefenin imkân zeminini kuran yapıya ışık tutar. Kant Şematizmle duyusallık ve anlama yetisi arasındaki köprüyü incelikli bir biçimde kurarak hem emprisizm hem idealizme mesafesini korumayı başarır. Bu bağlamda bu çalışma Kant’ın Saf Aklın Eleştirisi’nde ortaya koyduğu felsefi tabloyu Şematizm bölümü ile aydınlatarak Şematizmin transendental felsefe için ne denli büyük bir öneme sahip olduğuna işaret edecektir. Anahtar Kelimeler: Kant, Saf Aklın Eleştirisi, Şematizm, hayalgücü, sentez.
